Йоргис Павлопулос

Йоргис Павлопулос (1924 – 2008) е гръцки поет от т.нар. първо следвоенно поколение.

В литературата дебютира през 1940 г. През 1943 г. публикува първото си стихотворение „Мъртвият Й.П.». Близко приятелство го свързва с известни гръцки литератори като Никос Кахтицис, Илиас Х.Пападимитропулос, с първия гръцки поет-нобелист Йоргос Сеферис, с поета Такис Синопулос с когото заедно пишат експериментално общи стихотворения, включени от Синопулос в собственото му творчество.

Първата стихосбирка на Павлопулос е издадена през 1971 г.

Стихове на Павлопулос са превеждани на много езици и са включени като четива в учебници, занимавал се е любителски с живопис, негови платна са показвани в Общогръцката изложба за живопис през 1977 г. Член съосновател на Съюза на гръцките писатели. Стихотворенията му в свободен стих носят привкуса на преживяно. „Това, което пиша е онова, което съм преживял“, казва поетът. Първите му стихотворения са белязани от травмата на германската Окупация (1941-1944) и Гражданската война (1946-1949) в Гърция, а в последните му творби словото е съсредоточено върху екзистенциалните тревоги на човека: любовта и смъртта.

МОЯТ КОТАРАК

Моят котарак
притежава всички мои недостатъци
и слабости.
ленив и безделен
скита по нощите и бленува
харесва му да души мрака.
Разточителен на ласки
мята се върху приятелката ми
муши се между краката й
а когато го отпъждам
ми се прави на тигър.
Често му се присмивам
и тогава освирепява
козината по гърба му настръхва
и ми показва ноктите си.

Когато гостите ми говорят
за политика
скучае и дреме на килима.
Не ми позволява да гледам телевизия
и се е научил с опашката си
да изключва телевизора.
При все това не си пъха опашката
там където не й е мястото.
Плах и нерешителен
Не се качва по керемидите.

Обича красивите котки
но никой не знае къде любовчийства с приятелките си.
Алхимик на удоволствията
виртуоз на изненади
режисьор на собствената си сянка
преследва пеперуди.
Умолява ме да го забележа
а аз умишлено го избягвам
и го моля да ме остави на мира
да допиша това стихотворение за моя котарак
който ме тормози от години.
Тогава той ми обръща гръб
и изчезва в мрака.
И разбира се изобщо не ми завижда
заради постиженията ми в Поезията.
Иска да споделя храната ми
но никога не му струвам хатъра
пък нека разправят че Поезията
била храната която поетът
споделя с неговия котарак.

Из стихосбирката „Да не ги забравя“, изд. „Кедрос“, 2008

Никос Диму

Никос Диму (Атина, 1935) е писател и автор в периодичния печат, занимавал се е с реклама, работил е в телевизията. В периода 1954-1960 следва философия и английска филология в Мюнхенския университет, започва да се занимава с писане – първата му книга е издадена през 1953 г. От 1979 г. започва сътрудничеството му като автор в гръцки вестници и списания, където води собствени рубрики. Представя авторски предавания по Трета програма на Гръцката телевизия и радио. В актива си има две журналистически награди („Ипекчи“ и „Боцис“), а през 2000 г. е отличен за духовния му принос с наградата „Димитрис Митропулос“. Кандидатира се на евроизборите през 2009 г. Почетен гражданин на Ермуполи (1997), остров Сирос.
Н. Диму е един от най-продуктивно пишещите гръцки автори, издал е около 60 книги, в които подхвърляна преценка гръцката действителност. Най-известна сред тях безспорно е „Нещастието да си грък“ (31 издания в Гърция, преведена на английски, френски, немски, италиански испански; българско издание: Orange Books, прев. Калина Гарелова) с афоризми за гръцкия национален характер. Други негови произведения на сродна тематика са „Съвременните гърци“, „Апология на един антигрък“. Сред творбите му в проза се открояват и „Дневник на жегата“, „Дръзки истории“, както и по-задълбочени размисли в „Гръцкия Буда, абсолютът и таблата“ и „Триптих: общуване любов, свобода“. Творчеството на Диму е сплит от различни литературни жанрове: есе, автобиография, афористично слово, проза и поезия. Автор способен на дълбок размисъл, духовен, рационален, но и лиричен, скептик, но и с нотка на прометеев романтизъм.
„Книга за котките“, от която е публикуваното тук стихотворение, е издадена на италиански заглавие «La Gatta di Corfu».

РАЗГОВОР С КОТАРАКА АЛЕКОС

Мяу, каза Алекос, което ще рече: гладен съм.
Който е гладен, има право, казах аз,
само детο храня постоянно пет котки,
и все давам по нещичко на проходящите…

Мяу, каза Алекос, което ще рече: гладен съм.
Колко котки може да изхрани човек, казах аз
(а и колко ли човеци, впрочем?).
Мяу, каза Алекос, което ще рече –
Който е гладен, има право, рекох аз.

От изданието «Книга за котките», изд. „Нефели“, 1981

Превела от гръцки: Здравка Михайлова

Γιώργης Παυλόπουλος

Ο Γιώργης Παυλόπουλος (1924 – 2008) ήταν ‘Ελληνας ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1940. 

Το 1943 δημοσίευσε το πρώτο του ποίημα «Ο νεκρός Γ.Π.». Ήταν στενός φίλος με τον τους πεζογράφους Νίκο Καχτίτση, Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλο, καθώς και με τον πρώτο Έλληνα Νομπελίστα Γιώργο Σεφέρη, με τον ποιητή Τάκη Σινόπουλο και συνεργάστηκε μαζί του σε μια πειραματική γραφή κοινών ποιημάτων, τα οποία συμπεριέλαβε ο Σινόπουλος στο έργο του.

Η πρώτη του ολοκληρωμένη συλλογή ποιημάτων με τίτλο Το κατώγι κυκλοφόρησε το 1971.

Τα ποιήματά του μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες και περιελήφθησαν και σε σχολικά βιβλία. Ο ίδιος συμμετείχε σε συνέδρια και παρουσιάσεις ποιητών στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ήταν ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Επίσης, ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με τη ζωγραφική.

Τα ποιήματά του, όλα σε ελεύθερο στίχο, έχουν έντονα βιωματικό χαρακτήρα. «Αυτό που γράφω το έχω ζήσει», είχε πει ο ίδιος. Στα πρώτα του ποιήματα σκιαγραφούνται οι τραυματικές εμπειρίες της Κατοχής και του Εμφυλίου. Στα τελευταία του ποιήματα, ο λόγος του επικεντρώνεται στις υπαρξιακές αγωνίες του ανθρώπου: τον έρωτα και το θάνατο.

Ο γάτος μου

Ο γάτος μου έχει όλα τα ελαττώματα
και τις αδυναμίες μου. Νωχελής και ακαμάτης
νυχτόβιος και ονειροπόλος
του αρέσει να μυρίζει το σκοτάδι.
Σπάταλος στα χάδια ρίχνεται στο κορίτσι μου
χώνεται στα πόδια της
κι όταν τον διώχνω μου παρασταίνει τον τίγρη.
Συχνά τον γελοιοποιώ
και τότε αγριεύει
σηκώνουνται στη ράχη του οι τρίχες και
μου δείχνει τα νύχια του.

Όταν οι καλεσμένοι μου μιλάνε
για πολιτική
πλήττει και κοιμάται στο χαλί.
Δεν μου επιτρέπει να βλέπω τηλεόραση
κι έμαθε με την ουρά του να μου κλείνει το κουμπί.
Ωστόσο δεν χώνει την ουρά του πουθενά.
Δειλός και άτολμος
δεν ανεβαίνει ποτέ στα κεραμίδια.

Αγαπάει τις όμορφες γάτες
αλλά κανείς δεν ξέρει πού σμίγει τις φιλενάδες του. Αλχημιστής απολαύσεων
αριστοτέχνης εκπλήξεων
σκηνοθέτης της σκιάς του
κυνηγάει πεταλούδες.
Με εκλιπαρεί να τον προσέξω
μα εγώ τον αποφεύγω επίτηδες
και τον παρακαλώ να με αφήσει ήσυχο
να γράψω αυτό το ποίημα για το γάτο μου
που με βασανίζει χρόνια.
Μου γυρίζει τότε την πλάτη
και χάνεται στο σκοτάδι.
Και βέβαια δεν με ζηλεύει καθόλου
για τις επιδόσεις μου στην Ποίηση.
Θέλει να μοιράζεται το πιάτο μου
αλλά δεν του κάνω ποτέ το χατίρι
κι ας λένε πως η Ποίηση είναι το πιάτο
που μοιράζεται ο ποιητής με το γάτο του.

Από τη συλλογή «Να μην τους ξεχάσω», εκδ. Κέδρος, 2008

Νίκος Δήμου

Ο Νίκος Δήμου (1935) είναι Έλληνας συγγραφέας και κειμενογράφος. Αρθρογραφούσε τακτικά σε περιοδικά και εφημερίδες. Παλαιότερα δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά στο χώρο της διαφήμισης και της τηλεόρασης. Γεννήθηκε στην Αθήνα. Την περίοδο 1954-1960 σπούδασε φιλοσοφία και αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, ενώ ήδη είχε αρχίσει να ασχολείται με το γράψιμο – το πρώτο του βιβλίο εκδόθηκε το 1953. Το 1979 άρχισε να δημοσιογραφεί με επώνυμες στήλες στα περιοδικά Επίκαιρα, 4Τροχοί, Τέταρτο, Φωτογράφος, Status, καθώς και στις εφημερίδες Το Βήμα, Καθημερινή, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπίαл. Στην τηλεόραση, παρουσίασε εκπομπές διαλόγου. Αργότερα παρουσίασε εκπομπές και στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ. Στο ενεργητικό του έχει δύο δημοσιογραφικά βραβεία (Ιπεκτσί και Μπότση), ενώ το 2000 τιμήθηκε για την πνευματική προσφορά του με το βραβείο «Δημήτρης Μητρόπουλος». Το 1997 το Δημοτικό Συμβούλιο της Ερμούπολης τον ανακήρυξε επίτιμο δημότη. Στις ευρωεκλογές 2009 ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής.

Αποτελεί έναν από τους πιο παραγωγικούς Έλληνες συγγραφείς, καθώς έχει εκδώσει περίπου 60 βιβλία. Γνωστότερα είναι συνοπτικά βιβλία του όπου αναλύει και κρίνει την ελληνική πραγματικότητα: Η Δυστυχία του να είσαι Έλληνας, Οι Νέοι Έλληνες, Η χαμένη τάξη, Απολογία ενός ανθέλληνα, κ.α. Από τα πεζά έργα του αναφέρουμε ενδεικτικά τα Παρ’ όλα αυτά, Μικρά βήματα, Το ημερολόγιο του καύσωνα και Τολμηρές ιστορίες. Το βιβλίο του Η δυστυχία τού να είσαι Έλληνας έχει ανατυπωθεί 31 φορές στην Ελλάδα και μεταφραστεί και εκδοθεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά και βουλγαρικά (εκδ. Orange Books, μτφρ. Καλίνα Γκαρέλοβα). Περισσότερο στοχαστικά είναι τα έργα του Ο Έλληνας Βούδδας, Το απόλυτο και το τάβλι και Τρίπτυχο: Επικοινωνία, Αγάπη, Ελευθερία. Ο Δήμου στο έργο του συμμίγει διάφορα λογοτεχνικά είδη: δοκίμιο, αυτοβιογραφία, αφοριστικό λόγο, πεζογραφία και ποίηση. «Βαθυστόχαστος όσο και πνευματώδης, ορθολογιστής αλλά και λυρικός, σκεπτικιστής αλλά και με μια νότα προμηθεϊκού ρομαντισμό.

Το Βιβλίο των Γάτων έχει εκδοθεί και στα ιταλικά με τον τίτλο «La Gatta di Corfu». Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα ισπανικά και πορτογαλικά.

Συνομιλία με το γάτο Αλέκο

Συνομιλία με το γάτο Αλέκο
Νιάου, είπε ο Αλέκος, που θα πει: πεινάω.
Όποιος πεινάει έχει δίκιο, είπα εγώ,
μόνο που τρέφω πέντε γάτους μόνιμους,
κι όλο δίνω στους περαστικούς…

Νιάου, είπε ο Αλέκος, που θα πει: πεινάω.
Πόσους γάτους μπορεί να θρέψει ένας άνθρωπος, είπα
(και πόσους ανθρώπους άραγε;).
Νιάου, είπε ο Αλέκος, που θα πεί-
Όποιος πεινάει έχει δίκιο, είπα εγώ.

Από το «Βιβλίο των γάτων», εκδ. Νεφέλη, 1981